شرکت های تجاری از نوع مختلط سهامی بنابه دلایلی توسط موسسین آن ها تاسیس و امکان دارد در هر زمانی ان ها تصمیم به انحلال شرکت مختلط سهامی کنند که این امر تنها با رعایت اصول و قوانین مندرج در اداره ثبت شرکت ها قابلیت انجام را دارد.
انحلال شرکت مختلط سهامی
الف) در مورد بندهای ۱، ۲، ۳ ماده ۹۳ قانون تجارت ثبت شرکتها؛
ب) بر حسب تصمیم مجمع عمومی در صورتی که در اساسنامه این حق برای مجمع مذکور تصریح شده باشد؛
ج) برحسب تصمیم مجمع عمومی و رضایت شرکای ضامن؛
د) در صورت فوت یا محجوریت یکی از شرکای ضامن مشروط بر اینکه انحلال شرکت در این مورد در اساسنامه تصریح شده باشد.
طبق ماده ۱۸۲ قانون تجارت، هرگاه در اساسنامه برای مجمع عمومی حق تصمیم به انحلال معین نشده و بین مجمع عمومی و شرکای ضامن، راجع به انحلال موافقت حاصل نشود و دادگاه دلایل طرفداران انحلال را موجه ببیند حکم به انحلال خواهد داد. همین حکم در موردی نیز جاری است که یکی از شرکای ضامن به دلایلی انحلال شرکت را از دادگاه تقاضا نموده و دادگاه آن دلایل را موجه ببیند.
شرکت مختلط شرکتی است که یک و یا چند شریک ضامن و یا با مسئولیت محدود و یا شرکاء سهامی تشکیل می دهند و به همین دلیل به آن مختلط می گویند. مسئولیت شرکاء در این شرکت ها با هم متفاوت می باشد و به دو قسمت شرکت مختلط سهامی و شرکت مختلط غیر سهامی تقسیم می شود. شرکت مختلط سهامی ترکیبی از شرکت تضامنی و شرکت سهامی می باشد و در آن شریک ضامن و تعدادی شریک دارای سهم می باشند.
شرک مختلط غیر سهامی، برای انجام امور تجاری با اسم مخصوص بین یک و یا چند نفر شریک ضامن و یک و یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن مسئولیت تمامی قروض مازاد بر دارایی شرکت را بر عهده دارد و شریک با مسئولیت محدود فقط به میزان سرمایه اش مسئولیت دارد.
شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی بین یک و یا چند شریک ضامن از یک طرف و دو یا چند شریک سهامی از طرف دیگر، برای امور تجاری تشکیل می شود و اگر چنانچه در زمان انحلال شرکت، دارایی آن برای انجام دیون کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول می باشند، ولی شرکاء سهامی، فقط به میزان سهامش در شرکت مسئولیت دارد.
بر اساس ماده 162 قانون تجارت، در این شرکت ها سرمایه شرکاء سهامی، به صورت سهام می باشد، ولی سرمایه شرکاء تضامنی به صورت سهام نمی باشد.
شرکت مختلط غیر سهامی
بر اساس ماده 141 قانون تجارت، شرکتی که با عنوان اسم مخصوصی برای انجام کارهای تجاری بین یک و یا چند نفر ضامن و یک و یا چند نفر شریک بدون انتشار سهام و با مسئولیت محدود تشکیل شود، شرکت مختلط غیر سهامی می گویند. در این شرکت ها، شریک ضامن مسئولیت تمامی قروضی که ممکن است علاوه بر دارایی به وجود آید را دارد.
شریک با مسئولیت محدود هم به میزان سرمایه ای که در شرکت دارد، مسئولیت دارد و حتما در اسم شرکت عبارت شرکت مختلط و یا حداقل اسم یکی از شرکای ضامن باید قید گردد.
این شرکت ها به وسیله دو دسته از اشخاص یکی کسانی که دارای سرمایه می باشند و قصد سرمایه گذاری دارند و از امور تجاری هم اطلاعی ندارند و دیگر کسانی که سرمایه ندارند ولی در امور تجاری کاملا وارد هستند تشکیل می شود.
معمولا دسته دوم دارای طرح های صنعتی و یا موفقت های تاسیس کارخانه می باشند و قصد کار به شیوه کارمندی ندارند و می خواهند برای خود کار کنند.
بهترین حالت به این صورت است که این دو دسته با توافق همدیگر شرکت مختلط غیر سهامی تشکیل دهند و شرکای دسته اول دارای مسئولیت محدود و شرکای دسته دوم دارای مسئولیت نا محدود و تضامنی می شوند و با همدیگر شرکت را اداره می کنند.
انحلال شرکت مختلط غیر سهامی
موارد ذکر شده در ذیل باعث انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می شود.
- رضایت کلیه شرکاء
- در صورتی که یکی از شرکاء به دلایل محکمه پسند خواهان انحلال شرکت باشد و قانون هم حکم به انحلال دهد. ولی اگر دلایل شخصی یکی از شرکاء باشد، بر اساس نظر شرکای دیگر، محکمه حکم به اخراج آن شریک را می دهد.
- بر اساس ماده 137 قانون تجارت، فسخ یکی از شرکاء حتی اگر شریک با مسئولیت محدود باشد.
- بر اساس ماده 138 قانون تجارت، ورشکستگی یکی از شرکای ضامن
- بر اساس مواد 139 و 140 قانون تجارت، فوت و یا محجوریت یکی از شرکای ضامن
- بر اساس ماده 161 قانون تجارت، مرگ، محجوریت و یا ورشکستگی شریک و یا شرکای با مسئولیت محدود باعث انحلال شرکت نمی شود، زیرا این اشخاص در اداره شرکت دخالتی ندارند.
- بر اساس مواد 129 و 130 قانون تجارت، درخواست انحلال شرکت به وسیله طلبکاران شخصی شرکاء در این شرکت ها جاری می باشد.
شروط انحلال شرکت مختلط سهامی
بر اساس مواد 181 و 182 قانون تجارت، علاوه بر موارد عمومی انحلال شرکت، با دلایل اختصاصی ذکر شده در ذیل هم منحل می شود:
- با اجازه اساسنامه مجمع عمومی شرکاء انحلال را تصویب کنند و اگر در اساسنامه نباشد، مجمع به صورت مستقل حق انحلال را ندارند.
- با توجه به تصویب مجمع و رضایت شرکای ضامن، نیازی به تصریح در اساسنامه نمی باشد. فقط کافی است که تمام شرکای ضامن و بیشتر شرکای حاضر در مجمع عمومی، موافق انحلال باشند. در واقع شرکای ضامن دارای حق وتو می باشند و هر کدام می توانند مانع انحلال باشند.
- فوت و یا حجر هر یک از شرکای ضامن، در صورتی که در اساسنامه به صورت واضح ذکر شده باشد.
- علاوه بر موارد ذکی شده در بالا، دادگاه می تواند به انحلال شرکت، حکم بدهد.
شخصیت حقوقی پس از انحلال شرکت
بعد از انحلال شرکت، پرداخت بدهی ها، اجرای تعهدات باقی مانده، وصول مطالبات و تقسیم باقی مانده اموال شرکت در بین شرکاء بدون شخصیت حقوقی غیر ممکن می باشد. به همین دلیل بقای شخصیت حقوقی شرکت بعد از انحلال ضرورت دارد.
منحل کردن شرکت مختلط غیر سهامی
بعد از انحلال شرکت باید اموال شرکت تصفیه شود و در میان شرکاء تقسیم گردد:
تصفیه شرکت :
بعد از انحلال شرکت باید مطالبات وصول و بدهی ها پرداخت گردد. دارایی شرکت هم باید در میان شرکای ان شرکت تقسیم شود. اگر چنانچه ضرر و زیان شرکت بیشتر از دارایی های شرکت باشد، مبلغ باقی مانده باید مشخص بشود و هر یک از اعضاء باید پرداخت کنند.
تقسیم سرمایه :
بر اساس قانون تجارت برای تقسیم بندی دارایی شرکت بعد از انحلال، قوانینی را وضع کرده است و در یل به آن می پردازیم:
بخشی از دارایی شرکت که در زمان تصفیه مورد نیاز نمی باشد، به صورت موقت در بین شرکاء تقسیم می گردد.
بر اساس ماده 215 قانون تجارت، تقسیم دارایی شرکت در زمان تصفیه، در صورتی امکان پذیر می باشد که سه بار در مجله رسمی و یا یکی از جراید اعلام شده باشد و یک سال هم ار تاریخ اتشار آن گذشته باشد.
بر اساس ماده 216 قانون تجارت، تخلف از ماده 215 مسئولیت متصدیان تصفیه در برابر طلبکاران می باشد.
نکات اساسی در مورد شرکت های غیر سهامی :
اگر چنانچه دارایی شرکت در برابر چرداخت بدهی کافی نباشد، طلبکاران شرکت می توانند ما بقی مطالبات خود را از دارایی شخصی هر یک از شرکاء وصول کنند. در این مورد طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی دارای حقوق مساوی می باشند.
اگر شرکای ضامن بیشتر از یک نفر باشد، مسئولیت آن ها در برابر طلبکاران بر اساس مقررات شرکت تضامنی می باشد.
در هنگام ورشکستگی، دارایی شرکت در بین طلبکاران تقسیم می شود و طلبکاران شخصی در آن حقی ندارند. بر اساس ماده 156 قانون تجارت، سهم شرکاء با مسئولیت محدود جزء دارایی شرکت می باشد.
