نویسنده مدیر سایت
نظرات
نظرات و دیدگاههای کاربران درباره وایپو WIPO چیست؟ وظایف سازمان جهانی مالکیت معنوی.
برای ثبت نظر جدید روی دکمه زیر کلیک کنید.
هنوز نظری ثبت نشده است. اولین نفر باشید!
در سال ۱۸۷۳ نمایشگاهی تحت عنوان نمایشگاه بینالمللی نوآوری در وین برگزار شد و اغلب مدعوین این نمایشگاه به دلیل ترس از سرقت مالکیت فکری و عدم وجود راهکار بینالمللی جهت حمایت از آثارشان در این نمایشگاه شرکت نکردند. پس از آن با تلاش کارشناسان و در حدود ده سال بعد، کنوانسیون پاریس در سال ۱۸۸۳ برای اولینبار در جهت حمایت از دارائی فکری برگزار شد و کشورهای عضو برای رسیدن به این هدف تلاش کردند و نیاز بشر به حقوق مالکیت فکری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت.
اما وظایف مجمع عمومی سازمان جهانی مالکیت معنوی چیست؟ آیا میتوان از عضویت در این سازمان استعفا داد؟ این سازمان دقیقاً چه اهدافی را دنبال میکند؟ ما در این مطلب نگاهی جامع به مقولهی وایپو یا همان سازمان جهانی مالکیت فکری داشتهایم تا شما به طور کامل با این سازمان و وظایف آن آشنا شوید.
وایپو WIPO چیست؟
سازمان جهانی مالکیت معنوی با عنوان اصلی World Intellectual Property Organization یا به اختصار WIPO، یکی از ۱۵ آژانس تَخَصُصی سازمان ملل است. وایپو با اِمضای توافقنامهای در استکهلم در سال ۱۹۶۷ «برای تشویق آثار خلاقانه در راستای حِمایت از مالکیت معنوی در جهان» تاسیس شد. سازمان جهانی مالکیت فکری، دارای دو رکن اصلی، «مالکیت صنعتی» (پتنت، نشانهای تجاری و طراحیهای صنعتی) و «کپیرایت» (آثار ادبی، موسیقی، هنری، عکاسی و زمینههای صوتی و تصویری) است.
مقر این سازمان در ژنو است و هدف اصلی آن تشویق و ترویج نوآوری و خلاقیت است. امروزه با توجه به اهمیت حقوق مالکیت فکری و البته ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و همچنین حفظ حقوق علامت تجاری یا ثبت برند در کشورهای مختلف دنیا، این سازمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار شده است و نقشی بسیار مهم در گسترش حقوق مالکیت فکری در سراسر جهان ایفا کرده است و هر کارآفرین و مدیری باید به طور کامل با وظایف و اهداف این سازمان آشنا باشد.
وظایف مجمع عمومی سازمان جهانی مالکیت معنوی
طبق تعریفِ بنیاد سازمان جهانی مالکیت فکری، اهداف این سازمان یا همان وایپو به سیاستگذاری جهانیای برمیگردد که در آن دولتها، سازمانهای بین دولتی، گروههای صنعتی و جامعه مدنی، برای حل مسائل مربوط به مالکیت فکری به طور منسجم در کنار یکدیگر تلاش میکنند. کشورهای عضو و کشورهای ناظر، بهطور منظم در کمیتهها و نهادهای تصمیمگیری مختلف کنار هم جمع میشوند و سعی دارند چالشهای اصلی این سازمان را حل کنند.
بنابراین وظایف این سازمان براساس ماده ۳ کنوانسیون استکهلم در یک نگاه به شرح زیر است:
۱. ارتقا توسعهی تدابیر پیشبینی شده برای تسهیل حمایت مؤثر از مالکیت معنوی در سراسر جهان و هماهنگی قوانین ملی در این زمینه.
۲. انجام وظایف اداری اتحادیهی پاریس و اتحادیهی برن؛ یعنی اتحادیههای ویژهای که در رابطه با این اتحادیه تأسیس شدهاند.
۳. قبول یا شرکت در اجرای هرگونه موافقتنامهی بینالمللی که به منظور حمایت از مالکیت معنوی تنظیم شده باشد.
۴. تشویق به انعقاد قراردادهای بینالمللی مربوط به ارتقاء حقوق مالکیت معنوی.
۵. پیشنهاد همکاری به کشورهایی که خواهان کمکهای حقوقی یا فنی در زمینهی مالکیت معنوی هستند.
۶. جمعآوری و انتشار اطلاعات مربوط به حمایت مالکیت معنوی و همچنین انجام و توسعهی مطالعات در این زمینه و مبادرت به چاپ نتایجی که به دست آمدهاند.
۷. حمایت از خدماتی که انجام وظایف این سازمان را تسهیل کنند و در صورت ممکن ثبت تمامی این خدمات و انتشارات اطلاعات مختلف در مورد آن.
ارکان سازمان جهانی مالکیت معنوی
بنابراین همانطور که متوجه شدید، سازمان جهانی مالکیت معنوی یکی از آژانسهای تخصصی سازمان وایپو است که وظایف آن بهطور کلی به دو دستهی مالکیت صنعتی و مالکیت فکری تقسیم میشود. مالکیت صنعتی که شامل اختراعات، علامتها یا نشانهای تجاری و طراحیهای صنعتی میشود و مالکیت فکری که شامل آثار ادبی موسیقی، هنری، عکاسی و زمینههای صوتی و تصویری یا به اصطلاح حق کپیرایت میشود.
ارکان اصلی سازمان جهانی مالکیت معنوی نیز عبارتند از:
مجمع عمومی
یکی از ارکان اصلی وایپو مجمع عمومی است که وظیفهی سیاستگذاری و نظارت بر اجرای برنامهها و بودجه سازمان را برعهده دارد. این مجمع از نمایندگان تمامی کشورهای عضو در این سازمان تشکیل شده است و به طور منظم نشستهایی در این سازمان برگزار میشود تا موضوعات مهم مرتبط با مالکیت معنوی در این سازمان بررسی و در مورد آن تصمیمگیری شود.
وظایف اصلی این مجمع عمومی، تصویب بودجه، انتخاب مدیرکل، ایجاد و اصلاح توافقنامههای بینالمللی در زمینهی مالکیت معنوی و نظارت بر اجرای آنها است. این مجمع نقشی کلیدی در تعیین راهبردهای کلی و اولویتهای سازمان جهانی مالکیت معنوی دارد.
کمیتهی هماهنگی
نقش کلیدی کمیتهی هماهنگی در وایپو، مدیریت و هدایت فعالیتهای این سازمان است. وظایف اصلی این کمیته شامل تنظیم برنامههای کاری، بررسی و نظارت بر بودجه و پیشنهادات سیاستگذاری برای مجمع عمومی است. همچنین این کمیته به انتخاب و نظارت بر مدیر کل و معاونین مدیر کل کمک میکند. وظیفهی دیگر این کمیته، هماهنگی و تسهیل همکاری بین بخشهای مختلف سازمان برای اطمینان از اجرای مؤثر برنامهها و فعالیتها است.
دفتر بینالمللی (دبیرخانه)
این دفتر به عنوان دبیرخانه و مرکز اجرایی سازمان جهانی مالکیت معنوی فعالیت دارد. این دفتر در ژنوِ سوئیس واقع شده است و وظایف اصلی آن شامل مدیریت و هماهنگی تمامی برنامهها و فعالیتهای وایپو، ارائهی خدمات به کشورهای عضو، و اجرای معاهدات و توافقنامههای بینالمللی مرتبط با مالکیت معنوی است.
همچنین دفتر بینالمللی وظیفهی جمعآوری و انتشار اطلاعات مربوط به مالکیت معنوی، ارتقاء همکاریهای بینالمللی و حمایت از نوآوری و خلاقیت را نیز بر عهده دارد. این دفتر به عنوان یک نهاد اجرایی و پشتیبان، نقشی کلیدی در تحقق اهداف و ماموریتهای سازمان جهانی مالکیت معنوی ایفا میکند.
امور مالی
سازمان جهانی مالکیت معنوی سیستم مالی پیچیدهای دارد که شامل مدیریت حسابداری و گزارشات مربوط به آن میشود. امور مالی این سازمان شامل مدیریت داراییهای نقدی و رعایت سیاستها و رویههای مالی است و هر ساله گزارش مالی سالانهای را به مجمع عمومی کشورهای عضو ارائه میدهد که براساس استانداردهای حسابداری عمومی تهیه میشود.
انصراف از سازمان جهانی مالکیت معنوی چگونه است؟
کشورها میتوانند از عضویت در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) انصراف دهند. طبق مقررات وایپو، هر کشور عضو میتواند با ارسال اعلامیهای کتبی به مدیر کل وایپو، قصد خود را برای انصراف از عضویت اعلام کند. این اعلامیه معمولاً باید حداقل۶ ماه قبل از تاریخ انصراف مدنظر ارسال شود. پس از دریافت اعلامیه، فرایند انصراف آغاز میشود و پس از اتمام دورهی شش ماهه، کشور عضو بهطور رسمی از عضویت وایپو خارج میشود.
با این حال، خروج از وایپو میتواند تبعاتی داشته باشد. کشورهایی که از عضویت وایپو خارج میشوند، ممکن است از مزایای حقوق مالکیت معنوی بینالمللی و حمایتهایی که این سازمان فراهم میکند، محروم شوند. این اقدام میتواند تأثیرات اقتصادی و حقوقی داشته باشد و ممکن است بر همکاریهای بینالمللی و دسترسی به بازارهای جهانی تأثیر بگذارد. بنابراین، کشورها باید با دقت و بررسیهای لازم تصمیمگیری کنند و پیامدهای احتمالی انصراف از وایپو را مدنظر قرار دهند.
ایران و سازمان جهانی مالکیت فکری
ایران از سال ۱۹۵۹ عضو پیمان لاهه برای حفاظت از آثار فرهنگی در زمان درگیری مسلحانه است و در سال ۱۹۷۵ عضو پیمان ممنوعیت و جلوگیری از واردات، صادرات و انتقال مالکیت آثار فرهنگی شده است و همچنین پیمان مربوط به حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهانی را پذیرفته است. ایران همچنین یکی از امضاکنندگان پیمان پاریس است که این پیمان ایران را ملزم میکند تا مالکیت صنعتی انباع کشورهای عضو پیمان را مانند اتباع خود بپذیرد.
ایران از ۲۰۰۲ به عضویت سازمان جهانی مالکیت معنوی در آمد و تاکنون به بسیاری از معادههای این سازمان ملحق شده است ولی معاهدهی حق تکثیر سازمان جهانی مالکیت فکری یا همان حق کپیرایت را امضا نکرده است.