نویسنده مدیر سایت
نظرات
نظرات و دیدگاههای کاربران درباره انواع شرکت مدنی | تفاوت شرکت مدنی و تجاری.
برای ثبت نظر جدید روی دکمه زیر کلیک کنید.
هنوز نظری ثبت نشده است. اولین نفر باشید!
انواع شرکت مدنی
شرکت مدنی یکی از انواع شرکتهای رایج در نظام حقوقی ایران است که در آن افراد بر اساس یک قرارداد، سرمایه یا کار خود را به اشتراک می‌گذارند تا سود حاصل را میان خود تقسیم کنند. برخلاف شرکتهای تجاری، شرکت مدنی شخصیت حقوقی مستقلی ندارد و دارایی‌های آن متعلق به همه شرکا به صورت مشترک است. در ادامه به انواع شرکت مدنی و ویژگی‌های آنها پرداخته میشود.
شرکت اختیاری
- اول – عقدی از عقود
شرکت ممکن است در نتیجه ایجاد عقدی از عقود ایجاد گردد. عقد مزبور می تواند مصادیق متعدد داشته باشد مانند عقد بیع که به موجب آن دو یا چند نفر خانه یا آپارتمان یا مغازه ای را به اشتراک خریداری می نمایند یا دو نفر مغازه ای را برای تجارت اجاره مینمایند یا مالی به چند نفر هبه می شود.
- دوم – عمل شرکا
عمل شر کا نیز می تواند مصادیق متعدد داشته باشد که قانونگذار به دو مورد آن امتزاج اختیاری و قبول مال اشاره نموده است.
- الف – امتزاج اختیاری:
هرگاه دو یا چند نفر اموال خود را باهم ممزوج و مخلوط نمایند به طوری که امکان تفکیک آنها ممکن نباشد، همه در مجموع مال مخلوط شده شریک خواهند بود چنانچه در دهات معمول است که روستائیان گندم های خود را در یک انبار می ریزند و هریک به مقداری که ریخته در گندمهای انبار شریک می شوند.
به نظر می رسد اشتراک مبتنی بر امتزاج اختیاری را نیز می توان یکی از مصادیق اشتراک در نتیجه عقدی از عقود در نظر گرفت و سبب مستقلی محسوب نکرد زیرا هدف از ممزوج نمودن جز اشتراک در آن نمی باشد اگر چه به هنگام امتزاج هیچ گونه سخنی از طرفین ابراز نشده باشد.
در واقع می توان آن را نوعی شرکت معاطاتی در نظر گرفت. زیرا شرکت همانند بقیه عقود جنبه رضایی داشته و برای تحقق آن تشریفات بخصوصی لازم و ضروری نمی باشد.
- ب- قبول مال:
یکی از مواردی که عمل شرکا می تواند منجر به ایجاد شرکت گردد این است که چند نفر در مقابل کاری که برای شخصی انجام داده اند بابت اجرت خود مال واحد یا اموال متعددی را قبول نمایند که در نتیجه، همه آنها نسبت به اموال دریافتی مالکیت مشاعی داشته و شریک خواهند بود.
شرکت قهری
- اول – ارث
مثال بارز شرکت قهری، شرکت ناشی از ارث است. بدین معنی که هرگاه کسی فوت نماید و مال و یا حقوق مالی از وی بجای مانده باشد و ورثه او هم متعدد باشد، وراث در ماترک مورث خود شریک می شوند.
- دوم – امتزاج قهری
مانند اینکه دزدی از انبار یا مغازه چند شخص گندم سرقت نموده و آنها را باهم ممزوج و مخلوط نماید که در نتیجه آن مالکان گندمها با همدیگر شریک خواهند بود بدون آنکه اراده ای برای شراکت داشته باشند یا گندمهای دو یا چند شخص در اثر وزش باد با همدیگر مخلوط شده باشد. در امتزاج قهری نیز مانند امتزاج اختیاری شرط حصول شراکت این است که امکان تفکیک اموال مخلوط شده از همدیگر وجود نداشته باشد.
شرکت مدنی قهری
شرکت مدنی قهری نوعی از شرکت مدنی است که بدون اراده و قرارداد مستقیم بین شرکا به وجود می‌آید. این نوع شرکت معمولاً به دنبال وقوع یک واقعه قانونی مانند ارث یا تقسیم مال مشاع بین چند نفر شکل می‌گیرد. به‌عبارت دیگر شرکت قهری به موجب قانون ایجاد میشود و اراده اشخاص در تشکیل اولیه آن نقشی ندارد، بلکه از اشتراک طبیعی و غیرارادی در مال یا حق نشأت می‌گیرد.
برای مثال زمانی که چند وارث مالک مشترک یک ملک یا مجموعه اموال می‌شوند، بین آنها یک شرکت مدنی قهری به وجود می‌آید. این شرکت تابع مقررات قانون مدنی بوده و تا زمانی‌که اموال تقسیم نشده‌اند، ادامه خواهد داشت. در شرکت مدنی قهری نیز تصمیمات باید با توافق تمام شرکا صورت گیرد و هیچ یک از شرکا حق تصرف مستقل در مال مشترک را بدون رضایت سایرین ندارد. این نوع شرکت تا زمان انحلال یا تقسیم اموال ادامه می‌یابد و معمولاً نیازی به ثبت ندارد.
تعریف شرکت مدنی
شرکت مدنی از اصطلاحات خاص در علم حقوق می باشد که به معنای شرکتی بوده که به حسب قرارداد بین دو یا چند نفر برای کسب درآمد از طریق فعالیت های اقتصادی مشترک آن ها تشکیل میشود. شرکت مدنی ممکن است برای کسب و کار یا خرید و فروش و انجام حرفه و صنعتی به وجود آمده باشد که باید مشخص شود. شرکت مدنی از مقررات قانون مدنی درباره حرفه و صنعت پیروی کرده و به وجود می آید.
در شرکت مدنی، هر یک از شرکاء در ضرر و سود سهیم خواهند بود ، مگر زمانی که برای یک یا چند نفر از آنها سهم زیادتری منظور شده باشد. طرز اداره شرکت، تنها بر اساس شروط مقرر شده بین شرکاء خواهد بود.
شرکت مدنی چیست ؟
بعد از ثبت شرکت مدنی هر یک از شرکاء به نسبت سهم خود، در نفع و ضرر سهیم است. به موجب قانون مدنی، “شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی ء واحد، به صورت مشاع.
هر گاه مالی در مالکیت مشترک دو یا چند نفر باشد، چنین مالکیتی را مالکیت مشاع و چنین حالتی را “اشاعه” می گویند. هر گاه ملک مشاع، مفروز و سهم هر یک از شرکا معین شود، هر یک از آن ها نسبت به سهم خود دارای مالکیت مفروز خواهد بود.
مشاع ملکی است که مشترک و تقسیم ناکرده باشد و مفروز ملکی است که سهام مالکان مشترک آن تعیین و تحدید حدود شده باشد. اشاعه آن است که مالکیت همه مالکان در همه ذره های ملک یا شئ، انتشار یافته و وجود داشته باشد.
چنان که معلوم است، برای به وجود آمدن شرکت وجود حداقل دو نفر لازم است تا اجتماع حقوق آن ها در شئ واحد به نحو اشاعه تحقق پیدا کند.
شرکت ممکن است اختیاری یا قهری باشد. شرکت اختیاری یا در نتیجه عقد یا قرارداد حاصل میشود، مانند اینکه چند نفر مالی را مشترکاً خریداری کنند، یا در نتیجه عمل شرکا، مثل اینکه مالی را مشاعاَ به عنوان حق الزحمه قبول کنند. شرکت قهری، از جمله در وراثت تحقق می یابد که ورثه بدون اراده، مالک مشترک می شوند.
شرکت مدنی که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت، شرکتی است که به اراده افراد به موجب قراردادی که به صورت شرکتنامه تنظیم می شود، برای همکاری در کسب و کار و فعالیت مشترک به منظور تحصیل درآمد و تقسیم آن بین شرکا ایجاد می شود.
هر یک از شرکاء در شرکت مدنی به نسبت سهم خود، در نفع و ضرر سهیم است، مگر اینکه برای یک یا برخی از آن ها سهم زیادتری منظور شده باشد. شریک طبق شرایطی که شرکا بین خود تعیین می کنند، اداره می شود.
شریکی که مدیریت شرکت برعهده او گذاشته شده است، هر عملی را که لازمه اداره امور است انجام دهد، مسئول خسارات حاصل از آن عمل نیست ، مگر در صورت تعدی یا تفریط.
شریکی که مال الشرکه در ید اوست، در حکم امین است و ضامن تلف یا نقص آن نمی شود، مگر در صورت تعدی یا تفریط.
هرگاه برای شرکت مدت تعیین شود، هیچ کدام از شرکا در آن مدت نمی تواند به اداره خود از شرکت کناره گیری کند یا خواهان انحلال آن شود.
تفاوت شرکت مدنی و تجاری
تفاوت اصلی بین شرکت مدنی و شرکت تجاری در هدف، ساختار و قوانین حاکم بر آنها است. شرکتهای تجاری با هدف انجام فعالیت‌های اقتصادی برای کسب سود و تحت شمول قانون تجارت تشکیل می‌شوند، در حالی‌که شرکتهای مدنی تحت قوانین مدنی و برای تحقق منافع مشترک بین شرکا در امور غیرتجاری ایجاد می‌گردند.
در واقع شرکت مدنی بیشتر جنبه مشارکتی دارد و معمولاً در فعالیت‌هایی مانند سرمایه‌گذاری مشترک، اشتراک در ملک، کشاورزی، و فعالیت‌های حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین شرکتهای تجاری پس از ثبت در اداره ثبت شرکتها شخصیت حقوقی مستقل پیدا می‌کنند، در حالی‌که شرکتهای مدنی الزاماً نیاز به ثبت ندارند و شخصیت حقوقی جداگانه‌ای نیز ندارند.
در شرکتهای تجاری مسئولیت شرکا معمولاً محدود یا مشخص است، اما در شرکت مدنی، مسئولیت شرکا ممکن است به صورت تضامنی و مستقیم باشد. علاوه بر این شرکت تجاری دارای دفاتر رسمی، حسابرسی و الزامات قانونی بیشتری نسبت به شرکت مدنی است.
مشخصات شرکت مدنی
همان طور که در متن بالا به آن اشاره کردیم، شرکت مدنی به صورت کلی شرکتی است که در زمان عقد یا قرارداد بین دو یا چند نفر ایجاد می شود. مشخصات عمده شرکت مدنی به شرح ذیل است:
– شرکت مدنی شخصیت حقوقی ندارد؛ زیرا طبق قانون تجارت، فقط شرکت های مذکور در آن قانون، شخصیت حقوقی دارند و شرکت مدنی جزو شرکت هایی نیست که در قانون تجارت ذکر شده باشد.
– شرکت مدنی اقامتگاه و تابعیت ندارد؛ زیرا غیر از اشخاص حقیقی ، یعنی افراد انسانی، اشخاص حقوقی می توانند دارای اقامتگاه و تابعیت باشند و شرکت مدنی چنان که گفته شد، شخص حقوقی محسوب نمی شود.
– شرکای شرکت مدنی جمعاً نمایندگی شرکت را برعهده دارند.
– معاملاتی که شرکت مدنی انجام می دهد، معاملات تجاری محسوب نمی شود؛ زیرا طبق قانون تجارت، معاملات شرکت های تجاری است که تجاری محسوب می شود.
– در صورتی که مدت تعیین نشده باشد، شرکت مدنی با تقاضای هر یک از شرکا منحل می شود، ولی در آن مقررات مربوط به ورشکستگی و تصفیه اجرا نمی شود؛ زیرا ورشکستگی و تصفیه، مخصوص تجار و شرکت های تجاری است.
به وسیله ی ثبت شرکت مدنی می توان این شرکت را رسمیت قانونی داد و این در صورتی است که برای آن در دفتر اسناد رسمی شرکتنامه رسمی تنظیم شود؛ ولی این امر به هیچ وجه موجب نمی شود که شرکت مدنی شخصیت حقوقی پیدا کند.
نظامنامه قانون ثبت شرکت ها، در این زمینه می گوید: شرکت های منعقده بین کسبه جزء که اطلاق تاجر به آن ها نمی شود، در عداد شرکت های تجاری نبوده و به عنوان قرارداد، مطابق مقررات قانون ثبت اسناد، در دفاتر رسمی باید به ثبت برسند.
آورده در شرکت مدنی
در شرکت مدنی، آورده یا سهم‌الشرکه شرکا میتواند به صورت نقدی، غیرنقدی (مانند ملک، ابزار کار یا حتی نیروی انسانی) یا به شکل حقوق و منافع باشد. مهم‌ترین نکته در خصوص آورده در شرکت مدنی این است که هر شریک، مالک مشاع نسبت به آورده خود در شرکت محسوب میشود و حق استفاده از منافع آن را دارد.
برخلاف شرکتهای تجاری که آورده به حساب شرکت ریخته میشود، در شرکت مدنی مالکیت فردی شرکا بر سهم خود حفظ میشود مگر آنکه خلاف آن در قرارداد تصریح شده باشد. آورده‌های شرکا باید در قرارداد شرکت مدنی به صورت دقیق مشخص شود، زیرا سهم هر شریک از سود و زیان معمولاً بر اساس نسبت آورده او تعیین می‌گردد.
در صورت عدم تعیین، قانون مدنی سهم را مساوی فرض می‌کند. همچنین اگر یکی از شرکا تنها با آورده معنوی مانند تخصص یا کار وارد شرکت شود، نحوه محاسبه سهم او باید به صورت شفاف تعیین گردد تا از بروز اختلافات بعدی جلوگیری شود.
پل ارتباطی مجتمع ثبتی و حقوقی ارزان ثبت
شماره تماس موسسه
شعبه کرج: 193 33 – 026
شعبه تهران : 156 55 266 – 021